شهرستان شیروان از شهرستانهای استان خراسان شمالی است.با وسعت ۳۷۸۹ کیلومتر که از شمال به کشور ترکمنستان و از جنوب به شهرستان اسفراین از شرق به شهرستان فاروج و از غرب به بجنورد محدود میشود. مرکز آن شهر شیروان است و لوجلی شهری است در شمال این شهرستان. شیروان از شهرهای مرتفع استان خراسان شمالی است که در درهٔ رود مرزی اترک ما بین کوههای کپهداغ و آلاداغ جای گرفتهاست. شیروان دارای آب و هوای نسبتاً سرد در زمستان و گرم و معتدل در تابستان میباشد. این شهرستان در سال ۱۳۸۵، تعداد ۱۶۴ هزار نفر جمعیت داشتهاست
شیروان رباره تاریخ قبل از اسلام این شهر و مردم آن، به طور دقیق و واضح، در كتب تاریخی ذكری به میان نیامده است. اما با توجه به قبور زرتشتی و آثار و ابنیه تاریخی موجود در نقاط مختلف شهرستان و وجود آبادی های نسا، تفتازان و آستاونه كه با حدود و موقعیت شیروان فعلی تطبیق میكنند، همچنین با تحقیق و كاوش در آثار باقی مانده در روستاها و آبادی های قدیمی، میتوان گفت این منطقه قبل از اسلام مسكونی بوده و دارای قدمت طولانی است. در دوران طاهریان، صفاریان و سامانیان، با اینكه ذكری از نام شیروان نیامده؛ لیكن از بعضی قراین پیداست كه این شهر به صورت قصبه ای پابرجا بوده است. قبور گورستان قدیمی شیروان با تاریخ حكومت این سلسله ها مطابقت دارد. سلطان محمود غزنوی در لشگركشی خود به هندوستان؛ یك شبانه روز در حد فاصل ورگ-رزمغان توقف كرده بود، که این محل هنوز هم در میان مردم شیروان به تخت سلطان محمد معروف است. از نظر تاریخی، رونق شهر شیروان با دوره فرمانروایی خوارزمشاهیان مربوط است. بقعه امام زاده سلطان محمدرضا (ع) در شیروان از بناهای این دوره است. در حملات گوركانیان؛ این منطقه آسیب فراوان دید و كشتار فراوانی در آن صورت گرفت. در دوران صفویان، مهم ترین واقعه ای كه در این شهر روی داد، كوچاندن چهل هزار خانوار عشایر كُرد به این منطقه بود كه برای مقابله با حملات ازبک ها، توسط شاه عباس انجام یافت. این شهر در دوران حكومت قاجار یكی از مناطق مهم درگیری های حكام محلی بود. شهر شیروان در سال 1308 بر اثر زلزله به كلی ویران شد و پس از دو سال، بار دیگر با اسلوب جدید شهرسازی تجدید بنا گردید. از آثار و دیدنی هایی که در این شهر قرار دارد می توان به موارد زیر اشاره نمود: ییلاق زوارن (28 كیلومتری جنوب غرب شیروان)، ییلاق اوغاز (45 كیلومتری شمال شرق شیروان)، ییلاق گلبل نامانلو (70 كیلومتری شمال شرق شیروان)، منطقه حفاظت شده گلول (70 كیلومتری شهر شیروان)، غار پوستین دوز (6 كیلومتری شمال شرق روستای لوجلی)، غار كافر قلعه (5 كیلومتری جنوب غرب روستای گلیان)، آرامگاه تیموری (6 كیلومتری شیروان)، امام زاده حمزه رضا (6 كیلومتری شیروان) و بقعه شیخ رشیدالدین محمد (24 كیلومتری جنوب غرب شیروان) مقبره تیموری ین بنای تاریخی در 6 کیلومتری شیروان و در قسمت شمال خاوری مقبره امام زاده حمزه رضا (ع) واقع شده است. بنای مقبره، مربوط به دوران تیموریان و حدود سال 785 هـ.ق. است. ساختمان مقبره خشتی و نمای خارجی آن هشت ضلعی است. قسمت داخلی بنای مذکور ، چهار گوشه است. این مقبره گنبدی دارد که ارتفاع آن از قسمت فوقانی بنا ، 5/2 متر است . مقبره تیموری، متعلق به یکی از سرداران معروف امیر تیمور گورکانی است و دارای سنگ قبر سیاه رنگی بوده که دزدیده شده است . بر دو روی سنگ، خطوطی حک شده بوده که به علت ساییدگی دقیقاً خوانده نمیشده؛ اما کلمه «عید خواجه» تا اندازهای واضحتر از بقیه خطوط بوده است . (در کتب تاریخی ، از عید خواجه به عنوان یکی از سرداران تیمور نام برده شده است )مقبره تیموری شیروان، در زیر ، دارای نقبهایی به طرفین است. عدهای از آگاهان معتقدند که یکی از این نقبها تا روستای قلعه زو ، در 20 کیلومتری بنای مقبره ، امتداد داشته است که آثار آن دقیقاًمشخص نمیشود ؛ ولی تا فاصله 200 متری ادامه دارد . عده دیگری از محققان اعتقاد دارند که این بنا ، احتمالاً از دوره شاهرخ میرزا ـ فرزند تیمور ـ بر جای مانده است . ضمناً قسمت داخلی بنا ، گچ بری و بالای سردرها ، دور تا دور ، به رنگ فیروزهای ، گچ بری و کتیبه نویسی شده است که آثار آن به خوبی مشاهده میشود. البته بعضی از معمرین ، مقبره مذکور را به شیخ تیمور نسبت میدهند که نمیتواند مورد قبول باشد ؛ زیرا طبق وقف نامه موجود امام زاده حمزه رضا (ع) به تاریخ « شهر ذیقعده الحرام سنه 1045 هـ.ق.» که با خط بسیار زیبایی نگاشته شده است. واقف املاک ، شخصی به نام امیر محمد شیخ تیموری ـ ولد شیخ حسن تیموری ـ از اعقاب میر درویش حسن زیارتی ، متولی و خادم حضرت امام زاده حمزه رضا (ع) ذکر شده که بیش از 20 نفر از بزرگان و معتمدان محلی وقت ، این وقف نامه با ارزش را امضاء و مهر کردهاند . البته این احتمال وجوددارد که جنازه میردرویش حسن ـ جد بزرگ شیخ تیمور ـ را داخل مقبره تیموری دفن کرده باشند
عکس های شهرستان شیروان